Nauka zna bardzo wiele substancji, którym można przypisać plejotropowe działanie. Do tej grupy niewątpliwie należy laktoferyna. Ta naturalna substancja, obecna w płynach ustrojowych i wydzielinach oraz w mleku ssaków, pod względem biochemicznym należy do grupy glikoprotein z rodzaju transferyn. Jedną z najistotniejszych właściwości jest jej zdolność chelatowania jonów żelaza, co nie tylko wpływa na polepszenie wchłaniania tego pierwiastka, ale również wiąże się z głównym mechanizmem przeciwdrobnoustrojowego działania laktoferyny.
Chelatowanie żelaza przez laktoferynę pozbawia dostępu do tego pierwiastka komórki patogenów, a jest ono niezbędne do podtrzymywania procesów metabolicznych niemal wszystkich drobnoustrojów. Oczywiście żelazo jest tak samo niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. To kluczowy mikroelement. Jednakże nadmiar żelaza może mieć również negatywne skutki. Zatem laktoferyna staje się istotnym elementem utrzymania homeostazy żelaza w naszym organizmie.
Oczywiście laktoferynie przypisuje się o wiele szersze działanie, udowodnione w wielu badaniach, a mianowicie właściwości immunomodulujące, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, prokoagulacyjne, przy czym właściwości immunostymulujące uważa się za jedne z najważniejszych funkcji laktoferyny. Hassoun i Sivamani (2017) dokonali przeglądu badań, które sugerują, że laktoferyna może być korzystna w przypadku wielu stanów dermatologicznych, takich jak trądzik, łuszczyca czy owrzodzenia cukrzycowe. Wydaje się, że właśnie z tych podwójnych właściwości immunomodulujących wynika pozytywny wpływ na wiele procesów biologicznych związanych z gojeniem się ran, również ran cukrzycowych. Z jednej strony, w fazie zapalnej, zwiększa produkcję cytokin prozapalnych. Z drugiej strony ma zdolność neutralizowania nadmiernej odpowiedzi immunologicznej. Dodatkowo wspomaga syntezę składników macierzy pozakomórkowej, takich jak kolagen i kwas hialuronowy.
Z punktu widzenia procesów starzenia skóry, wpływ na syntezę hialuronianu i kolagenu ma zdecydowanie kluczowe znaczenie. Badanie przeprowadzone przez Saito i in. (2010) potwierdziło, że laktoferyna zwiększała produkcję hialuronianu w normalnych ludzkich fibroblastach i sprzyjała syntezie kolagenu I. Prawdopodobnie fobroblasty absorbują laktoferynę, promując ekspresję genów i aktywując komórki do ich syntezy, co poprawia jędrność i elastyczność skóry, pomaga spłycić zmarszczki. Korzystne jest również aktywowanie metabolizmu komórkowego przez laktoferynę.
Te właściwości w połączeniu z działaniem przeciwzapalnym, czynią ją niezwykle potencjałowym składnikiem kosmetyków i produktów do zabiegów. Laktoferyna sprawdzi się zatem w przypadku skór wrażliwych, reaktywnych, ale również dotkniętych zmianami zapalnymi. Jej właściwości antyoksydacyjne, których siła porównywana jest do witaminy C, pomogą również w przypadku fotostarzenia skóry.
Tak na koniec, warto podkreślić, że w wielu badaniach wskazuje się na pozytywny wpływ laktoferyny na skórę, nie tylko tej podawanej miejscowo, ale również stosowanej doustnie. Tematów powiązanych ze stosowaniem laktoferyny jest tak wiele, że pozwala to organizować co 2 lata światowe kongresy poświęcone wyłącznie tej molekule. Ostatni, „XIV International Conference on Lactoferrin: Structure, Function and Application” odbył się 4-8 listopada 2019 w Limie (Peru).
Hassoun L.A. & R.K. Sivamani, A systematic review of lactoferrin use in dermatology, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 2017, 57:17, 3632-3639
Takayama Y. & R. Aoki, Roles of lactoferrin on skin wound healing, Biochemistry and cell biology., 2011, 90. 497-503
Saito S, Takayama Y, Mizumachi K, Suzuki C. Lactoferrin promotes hyaluronan synthesis in human dermal fibroblasts. Biotechnol Lett. 2011;33(1):33‐39
Chan H, Chan G, Santos J, Dee K, Co JK. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial to determine the efficacy and safety of lactoferrin with vitamin E and zinc as an oral therapy for mild to moderate acne vulgaris. Int J Dermatol. 2017;56(6):686‐690
Mueller EA, Trapp S, Frentzel A, Kirch W, Brantl V. Efficacy and tolerability of oral lactoferrin supplementation in mild to moderate acne vulgaris: an exploratory study. Curr Med Res Opin. 2011;27(4):793‐797.